Busturia: "Viviendas de Bizkaia" enpresaren hirigintza-proiektu agresiboaren aurkako alegazioak aurkeztu dira

Kurtzero-Zelaiondo-Eskibille auzoaren egungo egoeraren plano topografikoa (San Kristobal, Busturia)

 Eusko Jaurlaritzako Ingurumen Administrazioaren Zuzendaritzak gonbita egin digu Zuzeneko Egikaritze Unitatea (UD) urbanizatzeko proiektuaren ingurumen-inpaktuaren ebaluazio sinplifikatuaren EIAS-352INET erreferentziako espedientean gure analisia eta posizionamendua emateko. Zelaiondo, Busturia (Bizkaia).

Aurrekariak

2006. urtean, Zain Dezagun Urdaibai Elkarteak adierazi zuen ez zegoela ados Busturiako Alkatetzak (EAJ-PNV) Kurtzero-Zelaiondo-Eskibille eremurako "Viviendas de Bizkaia SA" sustatzailearen eskariz onartutako aldaketarekin. ZDUren ustez, orduan, higiezinen merkataritza-sozietateak proposatutako plana ez zen justifikatzen, ez sozialki, ez ekonomikoki, ez hirigintzaren aldetik. Izan ere, araudi berriak 26tik 46ra bitarteko etxebizitzak bikoiztea zekarren, denak salmenta librekoak, erkidegoarentzat kontrapartida bakarra 1997az geroztik indarrean dagoen Hirigintza Araudian aurreikusitako urbanizazio bat egitea izanik, eta hori ez zen onargarria gure elkartearentzat.

Gure ustez, egikaritze-unitate batean etxebizitza libreen kopurua bikoiztea hirigintza iraunkorraren aurkakoa zen. Izan ere, herritar gehienen poltsikoei etxebizitza duina eta eskuragarria ziurtatzeko interes soziala zaindu gabe egiten da, eta alokairu sozialean edo BOEak erostean oinarritzen da. Etxebizitza libreen merkatuko prezioko tokiko edo eskualdeko eskari bati erantzuteko helburu bakarrarekin egiten zen, sustatzaile pribatuen sustapenetan jada asebeteta baitzegoen. Udalerri horretan, 190 etxebizitza berri baino gehiago eraiki badira ere, erroldatutako biztanleria – auzokidea – 1.729tik 1.652ra jaitsi da.

190 etxebizitzek gora egin dute 520 etxebizitza huts edo bigarren bizitokikoak izatetik 661 izatera, "uda-giroak" eragin handia izan duen herri batean. Korporazioa higiezinen negozioaren interesak defendatsen dituen abokatua da, eta ez du bete hiri-lurzoru mugatu bati buruzko etxebizitzaren espekulazioa eragozteko legezko agindua; are gehiago, ez du esan 2008ko maiatzaren 28ko udalbatzaren aho bateko erabakia, hau da, etxebizitza berrien % 40 gutxienez etxebizitza babestuetarako erabiltzea.   

2025ean aurkeztutako urbanizazio-proiektua. 16 urte geroago, arauek gehienez 8 urteko epea ematen ziotenean egiteko.

Kontsultarako aurkeztu diguten urbanizazio-proiektua

Kezkatuta gaudela adierazten dugu ZELAIONDO UED urbanizazio-proiektuari dagokionez, bai eta ondorengo zazpi etxebizitza-bloke eraikitzeko obrei dagokienez ere, gutxienez 46 etxebizitza libre, garaje eta guzti sotoan, sarbideetan, lurrazaleko aparkalekuetan, hiri-zerbitzuetan eta lotutako azpiegituretan. Egikaritze-proiektuan jaso den moduan eginez gero, horrek eragin larria, itzulezina eta iraunkorra izango du Kurtzero-Zelaiondo-Eskibille auzuneko (San Kristobal, Busturia) ingurumenean.

Urbanizazio-proposamenak "Viviendas de Bizkaia SA" merkataritza-sozietateak 2006an egindako proposamenaren argazki finko bat dira, eta hasierako akats bera dute; izan ere, oso urbanizazio handia eta suntsitzailea du ingurune naturalean. Errepide berri bat da, 320 mto. linealekoa, Sakoneta errekaren kanalizazioak dituena, paduran eta ibaiertzetan sartzen dena, paisaia babestuko eremuetan eragiten duena, nekazaritza-lurzoruak artifizializatzen dituena, eta Eskibilleko parralak suntsitzen dituena, edo eraikinak kokatzen dituena, batak besteari bizkarra emanez. Zelaiondo egoitza kanpo uzten du uharte gisa, eta ez du osatzen barneko hiri-espazio berderik, ez eta zuhaitz-babesleku klimatikorik ere, ikus-zortasunik gabe, bizitza sozial osasuntsurako hain beharrezkoak baitira.

Gure elkartearen ustez, aztertutako ingurumen-dokumentuak ez ditu betetzen 21/2013 Legearen 35.1 artikuluan eskatutako edukiak, eta, gainera, ez ditu bete Eusko Jaurlaritzako Ingurumen Administrazioaren Zuzendaritzak eskatutako zuzenketak; izan ere, oso modu azalekoan eta zehaztasun gutxirekin erantzun nahi zaie ingurumen-inpaktuaren ebaluazio-prozesu egoki batean erantzun behar diren gaiei.

Ingurumen Dokumentuan, 4. kapituluan, alternatiben azterketa izenburupean, planteatutako bi jarduketa bakarren deskribapen bat jasotzen da (=0 eta berea), beste alternatiba posible batzuen azterketa soil bat egin gabe. Alternatiba horiek auzoaren antolamendu osoa baldintzatzen dute, eta BI-2235 errepidearen biribilgunea Itsasbide auzoarekin edo Ontziolako Etxeekin modu eraginkor eta jasangarrian lotu behar du, eremu osorako ibilgailu-sarbidea bermatuz.

Zain Dezagun Urdaibai Elkarteak jada bi aukera proposatu zituen 2006ko alegazioetan, eta horien gainean gaur egun indarrean dagoenarekin alderatu beharko lirateke, eragin guztien beharrezko azterketa egin nahi badugu. Gaur egun, alde batera utzi behar da horietako bat, biribilgunearen obra jada eginda dagoelako, hala nola eskualdeko errepidearen biribilgunea Kurtzeroko egungo bi etxeen okupazio-eremu berean kokatzea, Mape ibaiaren zubiaren ondoan. Baina bestea egin daiteke gaur egun, "BI alternatiba". Hona hemen krokisa: 

ZDUk 2006an aurkeztutako eraikuntza: (1) 4 bloke b+2+bc 44 etxebizitza (22 BOE), lokal sozialak+erreka naturalizatzea, Eskualde Errepideko hesi akustikorako zuhaizti eta heskai eremua (2) auzora ibilgailuentzako sarbide berria 2-6-2 metro, (3) bi etxebizitza-bloke behe +2+bc 22 etxebizitza, (4) babes-baso klimatikoa eta pantaila (5) aintziraren eta haltzadien basoaren ingurumen-lehengoratzea (6) Mape ibaiaren ibilgua handitzea eta Krispin tabernaren lurzatia naturalizatzea eraitsi ondoren.

Salatzea, halaber, UED-Zelaiondoko ingurumen-dokumentuak ez duela Inpaktu Akustikoari buruzko Azterlanik, eta ez duela ezer esaten eskualdeko errepideari eta San Kristobalera sartzeko gaur egungo bi hiri-bideei dagozkien soinu-eraginei buruz, eta ez duela ezer esaten urbanizazio-proiektuan proposatzen den unitatea bera inguratzen duen 260 metroko bide berriari buruz, eta kanpoko espaloietan lurzoru urbanizaezin babestuei eragiten diela. 2020an, UED-Zubiondo ahizparen unitatearen azterketa akustikoak ondorioztatu zuen mugatutako eremu akustikoak 60 db (A) direla egunez/arratsaldez eta 50 db (A) gauez, eta honako hau gehitu zuen: «Azterketaren eremuak aplikatu beharreko KAHak gainditzen ditu, eta, beraz, eragin akustikoa murrizteko neurri zuzentzaileak aztertu behar dira».

Ez da ezertarako aipatzen apirilaren 26ko 2457/2018 FORU AGINDUAN, Busturiako udalerriko Hiri Antolamenduko Plan Orokorraren ingurumen-ebaluazio estrategikoaren ingurumen-memoria egitea ebazten duenean, honako hau aitortzen zela: «Busturiako zenbait eremu uholde-arriskuaren eraginpean daude, tartean, Hirusta, Zelaiondo eta Zubiondo».

Foru Agindu horretan eta EAELABen txosten loteslean "Altamira-San Kristobal aldean dauden eremuei" buruzko zehaztapenak daude:

- A.U.16 Zelaiondo: aurreko faseetan, hego-ekialdeko muturrean eraikin bat eraikitzea planteatzen zen; zati bat lehentasunezko fluxu-eremuan zegoen. Horri dagokionez, ingurumen-memoriari/integrazio-dokumentuari erantzuteko txostenean adierazten da eraikin hori birkokatuko dela, eta, beraz, dokumentu horren arabera, bertan aurreikusitako garapena ahalbidetuko litzateke.
Era berean, hirigintza-eremu horri dagokion arau-koadroan zehazten denez, xehetasun-azterketa baten bidez, onartutako eraikuntzaren lerrokadurak egokitu egingo dira gutxieneko irizpide berrietara. Horri dagokionez, adierazten da unitate horren antolamendu xehatuak Kantauri Ekialdeko Demarkazio Hidrografikoaren Plan Hidrologikoaren araudian xedatutakoa bete beharko duela, eta, bereziki, 100 urteko errepikatze-denborako uholde-arriskuko eremua libre uzteko betebeharra.
Bestalde, eremu horren ipar-mendebaldean aurreikusitako eraikin berrien zati bat 500 urteko uholde-arriskuko eremuan kokatuko da. Horregatik, jakinarazten da bizitegi-erabilera berriek kota horren gainetik egon beharko dutela. Horri gehitu behar zaio garajeak eta sotoak eraikitzean esparruaren estankotasuna bermatu beharko dela 500 urteko errepikatze-denborako uraldietarako, eta, gainera, haizebideak eta ebakuazio-bideak izan beharko direla uraldi horren kotatik gora ( Plan Hidrologikoaren 40.4 artikulua) ".

Eta Euskal Autonomia Erkidegoko Lurralde Antolamendurako Batzordearen txosten bera gehitzen du Ura Agentziak:

«Gogorarazten da Gernika-Markinako eremu funtzionalaren Lurralde Plan Partzialean (LPP) debekatuta daudela uholde-orbanaren barruko hirigintza-garapenak, 10, 100 eta 500 urteko errepikatze-denborako hiru aldietan». 42/2007 Legean jasotzen den bezala, oinarri teknikoak ez dira inpaktu BATERAGARRIA, aztertutako ingurumen-dokumentuak ziurtatzen duen bezala, baizik eta KRITIKOA eta HONDARREKOA, honako definizio hauetan oinarrituta:

"Ingurumen-inpaktu KRITIKOA atalase onargarria baino magnitude handiagoa duena da. Horren bidez, etengabe galtzen da ingurumen-baldintzen kalitatea, eta ezin da leheneratu, ezta babes- edo zuzenketa-neurriak hartuta ere.
Hondar-inpaktua: balio naturalen galerak edo aldaketak eragiten ditu, kopuru, azalera, kalitate, egitura eta funtzioan kuantifikatuta, eta horiek ezin dira saihestu, ezta konpondu ere, balizko prebentzio- eta zuzenketa-neurri guztiak in situ aplikatu ondoren. "

Natura Ondareari eta Biodibertsitateari buruzko 42/2007 Legeak Habitatei buruzko Zuzentarauaren transposizioa egiten du, eta I., II. eta IV. eranskinetan agertzen diren zenbait habitat jasotzen ditu: «Haientzat argi eta garbi ezartzen du habitat naturalak eta espezieen habitatak hondatzea saihestu behar dela (...), bai eta eremu horiek izendatzea eragin duten espezieetan eragina duten aldaketak ere, aldaketa horiek eragin nabarmena izan baitezakete ...».  

Uholde-arriskuaren planoa San Kristobal inguruan, Ued-Zubiondo 2020. Bertan, 500-100 urteko bazterketa-eremuaren gainean dauden blokeetako bi, urbanizazioaren heren bat, 10 urteko eremuaren gainean (lehentasunezko fluxua), non bideak eta espaloiak ere debekatuta dauden.

 Ondorioak

Laburbilduz, Urdaibaiko Biosfera Erreserban eta Okako unitate hidrologikoan proposatzen diren jarduketek aipatutako legeria eta planak hartu beharko dituzte kontuan. Gainera, alternatiben eta/edo proiektuen azterlanak idaztean, honako hauek hartuko dira kontuan: espazioak baztertzeko eta sustatzeko irizpideak; ingurumen-unitate homogeneoak, EAEn indarrean dauden lurralde-antolamenduko tresnen arabera definituak, jarduketak kokatzeko egokitzapenari dagokionez; Plan Hidrologikoaren Araudiko erabileren eta jardueren antolamenduaren arloko xedapenak, eta eskualde biogeografiko atlantikoko ibaien eta estuarioen KBEetako ibai- eta estuario-sareko erabileren eta jardueren antolamenduaren arloan dauden erregulazioak.

Zain Dezagun Urdaibai Elkarteak ZELAIONDO UEDrako obra-proposamenari AURKA EGITEKO ALEGAZIOETAN zera eskatu du: UED ZELAIONDOren urbanizazio-proiektuaren ingurumen-inpaktuaren azterketa eta hari lotutako azpiegiturak izapidetzen ez jarraitzea, edo, hala badagokio, ingurumen-inpaktuaren adierazpena (IIA) KONTRAKOA egitea.